Cây sâm đất: phân loại, lợi ích và bài thuốc chữa bệnh

Cây sâm đất được trồng rải rác nhiều tại các vùng núi ở Việt Nam. Với công dụng tuyệt vời như một liều thuốc, cũng như là loại thực phẩm ưu việt cho sức khỏe, cây sâm đất đang thu hút sự quan tâm của nhiều người. Với những lợi ích vượt trội, cây sâm đất là một lựa chọn tuyệt vời để bổ sung dinh dưỡng và tăng cường sức khỏe. Hãy cùng camnangnuoitrong khám phá ngay loại cây đặc biệt này và trải nghiệm những điều kỳ diệu mà nó mang lại cho bạn!

Cây sâm đất là gì?

Cây sâm đất, một loại cây thuộc dòng họ cây thân thảo, được mọc tỏa sát mặt đất và phân nhánh ở bên dưới. Tuy nhiên, cây sâm đất chỉ là tên gọi chung cho các loại sâm đất được mọc tự nhiên hoặc trồng ở các miền núi Việt Nam.

Những loại cây sâm đất và công dụng của từng loại

Trong tự nhiên, có nhiều loại cây sâm đất với công dụng khác nhau. Dưới đây là một số loại cây sâm đất phổ biến ở Việt Nam và công dụng của chúng:

1. Hoàng Sin Cô: Còn được gọi là củ sâm đất hoặc khoai sâm, loại cây này có lá hình trái xoan hoặc hình trứng ngọc. Cây sâm đất chín mọng và có hạt màu đen nhánh, dẹt và nhỏ.
2. Sâm Ngọc Linh: Loại cây này là “nhân sâm” của Việt Nam, thường được trồng ở miền Trung – Trung Bộ. Có nhiều công dụng như làm đẹp da, tóc, tăng cường sinh lực và hỗ trợ chức năng thần kinh.
3. Sâm Cau Rừng (Tiêm Mao): Là loại cỏ mọc hoang, chủ yếu tìm thấy ở miền núi Tây Bắc. Cây này có chất saponin tăng cường hệ miễn dịch, phytosterol giúp giảm cholesterol và axit béo hỗ trợ sức khỏe não bộ.
4. Sâm Quy Đá (Sâm Đá Trắng): Là loại cây thuốc quý trong họ Hoa Tán, thường được tìm thấy ở dãy Hoàng Liên Sơn. Sâm quy đá giúp hỗ trợ điều trị suy nhược cơ thể, thiếu máu và tốt cho người mắc bệnh huyết áp.
5. Sâm Đương Quy (Nhân sâm dành cho phụ nữ): Cây này có nguồn gốc từ Trung Quốc, thường được trồng ở các tỉnh Tây Bắc Việt Nam. Sâm Đương Quy chứa nhiều vitamin, ligustilide giúp hạ huyết áp và có tác dụng kháng khuẩn.
6. Thổ Hào Sâm (Sâm Bố Chính): Là cây thuốc Nam quý, chủ yếu mọc ở miền Bắc và Tây Nguyên. Thổ Hào Sâm chứa nhiều phytonutrients và polysaccharide, giúp trao đổi chất, tăng cường hệ miễn dịch và hạn chế các khối u.
7. Đinh Lăng nếp nhỏ: Cây này có hình dáng nhỏ, thường mọc ở miền núi phía Bắc Việt Nam. Đinh Lăng nếp nhỏ chứa các axit amin tốt cho sức khỏe, giúp chữa xương khớp, bệnh gout và hỗ trợ lượng sữa cho các bà bầu.
8. Củ Đẳng Sâm (Đẳng sâm): Là loại cây cỏ sống lâu năm, leo bằng thân và mọc ở miền Bắc Việt Nam. Củ Đẳng Sâm có nhiều chất như succrose, choline, insulin, alkaloid, giúp tăng cường sức đề kháng, làm giảm quá trình lão hóa và hỗ trợ chức năng tim mạch.
9. Tam Thất Bắc (Sâm Tam Thất): Mọc ở độ cao 1500m, cây tam thất thường cao khoảng 30-50cm. Sâm Tam Thất có công dụng kháng khuẩn, hỗ trợ tiểu đường, tăng cường sức đề kháng và bảo vệ tim mạch.

Nhớ rằng trước khi sử dụng bất kỳ loại cây sâm đất nào, bạn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế hoặc dược sĩ để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Công dụng của cây sâm đất với sức khỏe

• Bổ thận: Sâm đất là một loại thảo dược quý hiếm được sử dụng từ lâu trong y học cổ truyền. Sâm đất không chỉ có tác dụng bổ thận, mà còn giúp thúc đẩy quá trình tiểu tiện bằng cách kích thích hoạt động của một loại enzyme gọi là amino oxidase D. Đồng thời, sâm đất còn ức chế sự tạo ra của enzyme succinic dehydrogenase trong thận, giúp cải thiện hoạt động của cơ quan này một cách hiệu quả.
• Giảm cholesterol: Một công dụng thú vị của sâm đất là giúp giảm mức độ cholesterol xấu trong máu. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sâm đất chứa một chất gọi là pinarvanin, có khả năng tăng cường chức năng bài tiết niệu. Điều này giúp loại bỏ những chất béo gây hại trong cơ thể và làm giảm cholesterol xấu, mang lại lợi ích cho hệ tim mạch.
• Chống viêm: Sâm đất đã được chứng minh là có tác dụng chống viêm hiệu quả trong nhiều nghiên cứu khoa học. Thành phần chính của sâm đất là các hợp chất chống viêm tự nhiên, bao gồm flavonoid và saponin. Nhờ vào những chất này, sâm đất có khả năng làm giảm sự viêm nhiễm trong cơ thể và giúp cải thiện các triệu chứng viêm, như đau, sưng và ê buốt.

Công dụng khác: Ngoài những tác dụng đã đề cập, cao nấu từ sâm đất còn có nhiều công dụng khác đáng chú ý. Sâm đất có khả năng tăng tiết niệu, giúp cơ thể loại bỏ các chất độc qua đường tiểu. Đồng thời, sâm đất cũng giúp giảm phù, làm giảm sự tích tụ chất lỏng không cần thiết trong cơ thể. Thêm vào đó, sâm đất có tác dụng giảm albumin niệu, một chỉ số cần được kiểm soát trong điều trị chứng thận hư. Cuối cùng, sâm đất còn giúp giảm mức độ cholesterol máu, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tim mạch và ngăn ngừa các bệnh lý liên quan.

Các bài thuốc chữa bệnh từ sâm đất

• Điều trị bệnh tiểu đường

Sâm đất là một loại thảo dược có thể hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường. Bạn có thể sử dụng 75g sâm đất tươi hoặc 25g sâm đất khô kết hợp với 1 lít nước. Đun trong 10-15 phút trên lửa nhỏ sau đó uống hàng ngày trong vòng 1 tháng. Sâm đất có khả năng điều chỉnh mức đường trong máu và giúp cải thiện tình trạng tiểu đường.

• Điều trị tiêu chảy

Khi bị tiêu chảy, bạn có thể sử dụng sâm đất phối hợp với đại táo để điều trị. Đun 15g sâm đất và 15g đại táo cùng 1 lít nước, sau đó uống hàng ngày cho đến khi triệu chứng tiêu chảy giảm đi.

• Chữa tiểu tiện quá nhiều

Nếu bạn gặp phải tình trạng tiểu tiện quá nhiều, một loại thuốc từ sâm đất và rễ cây kim anh có thể giúp cải thiện tình trạng này. Nấu 550ml nước cùng 60g sâm đất tươi và 50g rễ cây kim anh cho đến khi nước cạn còn khoảng 250ml. Uống hỗn hợp này 2 lần/ngày trong 5 ngày.

• Điều trị chứng táo bón

Sâm đất kết hợp với một số loại thảo dược có thể giúp điều trị táo bón. Nấu canh gồm 30g lá sâm đất, 20g rễ đinh lăng, 30g lá vông non, 30g vừng đen rang nổ và 20g lá thiên lý non. Dùng ăn hàng ngày cho đến khi tình trạng táo bón giảm đi.

• Điều trị kiết lỵ

Để điều trị kiết lỵ, bạn có thể nấu 100g lá sâm đất và 100g cỏ sữa cùng với 400ml nước cho đến khi nước cạn còn 100ml. Uống 2 lần và khi còn ấm.

• Bài thuốc trị sỏi thận

Sâm đất được tán nhuyễn thành bột mịn, mỗi lần sử dụng 10g (khoảng 1 muỗng cà phê) pha với 1 lít nước, sau đó uống như trà hàng ngày. Loại bài thuốc này có tác dụng giúp giải phóng và lọc các sỏi trong thận.

• Hỗ trợ điều trị cao huyết áp

Lấy 12g sâm đất đun sôi cùng với nước lọc, sau đó uống hàng ngày. Điều này giúp ổn định huyết áp và điều chỉnh mức đường trong máu.

• Hỗ trợ trị triệu chứng chóng mặt, mệt mỏi

Dùng 16g rễ và thân sâm đất đun cùng 250ml nước, uống hàng ngày trong vòng 1 tuần có thể giúp giảm triệu chứng chóng mặt và mệt mỏi.

• Chữa ho lâu ngày

Nấu 1 con gà khoảng 400g cùng với 20g sâm đất, 20g gà thủ hô trắng và 20g thông thảo. Ăn như một món ăn hàng ngày để giúp giảm triệu chứng ho lâu ngày.

• Bài thuốc giải độc gan

Sắc 10-15g sâm đất khô với nước để uống hàng ngày như nước trà. Bạn cũng có thể dùng sâm đất thành bột mịn để pha nước uống hoặc dùng lá sâm đất nấu canh ăn hàng ngày. Cả ba cách này đều giúp giải độc gan và cải thiện chức năng gan.

• Điều trị bệnh ghẻ

Dùng lá và rễ sâm đất nấu cùng 2 lít nước, sau đó dùng nước này để tắm và vệ sinh vùng da bị ghẻ hàng ngày.

• Giảm đau xương khớp

Rửa sạch 700g sâm đất và để ráo, sau đó ngâm cùng 5 lít rượu trong 6 tháng. Mỗi ngày dùng 2 lần, mỗi lần 25ml có thể giúp giảm đau xương khớp.

• Hồi sức hậu phẫu

Sử dụng 200g hoàng kỳ sắc lấy nước, sau đó dùng nước này để nấu sườn heo cho mềm. Tiếp theo, thêm 200g sâm đất vào nấu thêm 5 phút. Ăn từ 2-3 lần trong tuần để hỗ trợ hồi sức sau phẫu thuật.

 Cách làm sâm đất ngâm rượu trị bệnh

Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu

Đầu tiên, bạn cần chuẩn bị sâm đất và rượu gạo. Sâm đất nên được chọn sạch và tươi, với lượng khoảng 1kg. Rượu gạo cần lượng khoảng 5 lít.

Bước 2: Sơ chế nguyên liệu

Trước khi bắt đầu, hãy rửa sạch sâm đất để loại bỏ bụi và chất bẩn. Sau đó, chà hết đất trên sâm đất và để cho ráo nước.

Bước 3: Cách ngâm sâm đất

• Đầu tiên, xếp sâm đất vào bình ngâm rượu. Hãy đảm bảo rằng các củ sâm được xếp đặt ở phía trên, trong khi các rễ được đặt ở phía dưới. 
• Tiếp theo, đổ từ từ 5 lít rượu gạo vào bình, đảm bảo rằng củ sâm được hoàn toàn ngập trong rượu. 
• Thời gian ngâm tối thiểu là khoảng 2-3 tháng để cho sâm đất hấp thụ các thành phần của rượu.

Lưu ý khi dùng cây nhân sâm Việt Nam

Nhân sâm là một dược liệu quý được sử dụng trong y học từ hàng ngàn năm nay. Tuy nhiên, như với bất kỳ loại thuốc nào, việc sử dụng nhân sâm cần phải được thực hiện đúng liều lượng và cách sử dụng chính xác để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Các loại nhân sâm Việt Nam có độ độc tính thấp, điều này có nghĩa là sâm không gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu sử dụng quá nhiều hay lạm dụng sâm trong thời gian dài, có thể gây ra một số triệu chứng tương tự như trúng độc.

Các triệu chứng của ngộ độc sâm có thể bao gồm mất ngủ, thần kinh hưng phấn liên tục, chóng mặt, đau đầu, huyết áp tăng cao, tiêu chảy, da mẩn đỏ và chảy máu mũi.

FAQ: Những giải đáp về cây sâm đất

Q1: Có bao nhiêu loại cây sâm đất ở Việt Nam và công dụng của chúng là gì?

 Ở Việt Nam, có nhiều loại cây sâm đất phổ biến như Hoàng Sin Cô, Sâm Ngọc Linh, Sâm Cau Rừng, Sâm Quy Đá, Sâm Đương Quy, Thổ Hào Sâm, Đinh Lăng nếp nhỏ, Củ Đẳng Sâm, Tam Thất Bắc. Các loại cây sâm đất này có các công dụng khác nhau như tăng cường sức đề kháng, điều trị suy nhược cơ thể, giảm cholesterol, hỗ trợ tiểu đường, giúp giải độc gan, chữa bệnh ghẻ và giảm đau xương khớp.

Q2: Có những lợi ích gì của cây sâm đất đối với sức khỏe?

Cây sâm đất có nhiều lợi ích cho sức khỏe bao gồm bổ thận, giảm cholesterol, chống viêm, tăng tiết niệu, giảm phù, giảm albumin niệu và giảm nguy cơ bệnh tim mạch.

Q3: Có những bài thuốc nào từ cây sâm đất có thể chữa bệnh?

Có nhiều bài thuốc từ cây sâm đất có công dụng điều trị, bao gồm điều trị bệnh tiểu đường, tiêu chảy, tiểu tiện quá nhiều, chứng táo bón, kiết lỵ, sỏi thận, cao huyết áp, triệu chứng chóng mặt mệt mỏi, ho lâu ngày, giải độc gan, chữa bệnh ghẻ và giảm đau xương khớp.

Hãy tham khảo bài viết về cây sâm đất, các loại sâm đất và lợi ích của chúng đối với sức khỏe. Bài viết cũng cung cấp các bài thuốc từ sâm đất để điều trị các bệnh như tiểu đường, tiêu chảy, tiểu tiện quá nhiều, táo bón, kiết lỵ, sỏi thận, cao huyết áp, triệu chứng chóng mặt mệt mỏi, ho lâu ngày, ghẻ và đau xương khớp. Hãy để lại nhận xét của bạn và chia sẻ bài viết này để mọi người cùng biết đến các lợi ích tuyệt vời của cây sâm đất.