Ấp trứng một cách tự nhiên (Ấp trứng bằng con mái)

Ấp trứng một cách tự nhiên là dùng con mẹ (đẻ trứng) hoặc con mái khác để ấp trứng. Thí dụ gà đẻ hết trứng là đòi ấp, nếu nuôi nhiều gà đẻ khả năng dồn trứng lại cho một con ấp, hoặc cho gà tây ấp, thậm chí cho ngỗng mái ấp…

Khái niệm ấp trứng một cách tự nhiên

Các giống gia cầm (gà, ngan, ngỗng) địa phương như gà ta, ngan Dé, ngỗng Sen sau khi đẻ hết trứng (một lần đẻ) thường có tính đòi ấp cao. Tính đòi ấp phụ thuộc vào giống, tình trạng sức khoẻ và chế độ nuôi dưỡng. Những giống gà địa phương thân hình nhỏ, hướng trứng như gà Ri, ngỗng Sen… thường có tính đòi ấp cao, nuôi con khéo hơn các giống gia cầm có ngoại hình to hướng thịt như gà Hồ, gà Đông Cảo, vịt Bầu, ngỗng Sư tử, ngan Trâu… Các giống gia cầm công nghiệp gần như mất tính đòi ấp.

Ở nước ta, gia đình nông dân nào cũng có nghề chăn nuôi gia cầm giống địa phương. Gà, ngan hoặc ngỗng sau một lần đẻ hết trứng, nguòi ta cho con mẹ ấp. Ấp một cách tự nhiên không đòi hỏi thiết bị, không tốn công chăm sóc, tỷ lệ nở khả cao, gà hoặc ngan, ngỗng con nở ra khoẻ mạnh, phù hợp với chăn nuôi tiểu nông. Nhưng ấp một cách tự nhiên có nhược điểm: không ấp được nhiều trứng cùng một lúc, phụ thuộc vào thời tiết và sức khoẻ của con mái ấp. Con mái ấp đi kiếm ăn, chểnh mảng ấp làm trứng mất nhiệt gây tác động phát triển phôi và tỷ lệ ấp nở. Con mái sau khi ấp khả năng gầy yếu phải mất thời gian khá dài mới khôi phục lại sức khoẻ và đẻ trứng tiếp, vì thế năng suất trứng rất thấp. Nếu còn phải nuôi con nữa thì số trứng đẻ ra trong một năm không được là bao.

Nếu cho gia cầm ấp trứng một cách tự nhiên, cần lưu ý những vấn đề dưới đây.

Chọn con mái ấp

Con mái dùng để ấp phải có bộ lông phát triển, nhanh nhẹn, khoẻ mạnh, cánh rộng, chân cao vừa phải và không có lông chân. Những con ấp khéo thường tự điều chỉnh nhiệt độ ập rất tốt như mùa hè nóng con ấp thỉnh thoảng bỏ ấp trong thời gian ngắn để làm mát trứng, nhưng mùa đông lạnh thường chúng ham ấp, gần như không bỏ ổ, người nuôi phải đặt thức ăn, nước uống kề ổ ấp. Gia cầm ấp khéo còn biểu hiện tính “cẩn thận” như lên xuống nhẹ nhàng đảo trứng nhiều từ trong ra ngoài, ngoài vào trong, mặt trên xuống mặt dưới; tính hung dữ như xù lông, mổ khi có người đến hoặc con vật khác vào gần.

Dùng gà tây để ấp trứng gà, trứng ngỗng, trứng ngan rất tốt, ấp được nhiều trứng, tỷ lệ trứng ấp nở cao do gà tây có bộ lông dày, cánh rộng.

Những gia cầm bị bệnh, yếu loại bỏ, không dùng để ấp trứng.

Làm ổ ấp

Ổ ấp khả năng làm bằng sọt tre, thúng, rổ… trong lót rơm hoặc phoi bào. Nếu nuôi nhiều gà đẻ và nhiều con ấp thì nên đóng ổ đẻ 2 tầng, mỗi tầng 3 – 5 ổ, khung làm bằng tre hoặc gỗ, xung quanh ghép cót hoặc phên, tre nứa. Kích thước của ổ mỗi chiều 40 x 40cm hoặc 35 x 40cm đối với gà ấp, còn với ngỗng, gà tây – 60 x 60cm.

Mùa rét lót ổ dầy hơn mùa hè. Lót ổ được làm theo hình lòng chảo để giữ trứng, nhưng không được sâu tránh trứng dồn thành đống.

Ổ gà ấp khả năng đặt lên cao khỏi mặt đất 0,5 – 1m nhung ổ gà tây, ổ ngỗng, ổ ngan ấp đặt ngang trên mặt đất. Các ổ phải được buộc chặt vào các giá đỡ để con ấp nhảy lên không bị đổ. Nếu ổ ấp đặt liền nhau thì phải có phên ngăn cách giữa các ổ để tránh ấp nhầm hoặc mổ cắn nhau khi tranh nhau ấp.

Đặt ổ ấp nơi yên tĩnh, thoắng mát, sạch sẽ, tránh gió lùa. nhớ đừng nên đặt ổ ấp trong bếp đun nấu hoặc phòng quá lạnh.

Phòng đặt ổ ấp phải có nền và tường bao quanh xây gạch hoặc láng xi măng để tránh chuột, rắn vào ăn trứng, cắn chết con ấp.

Số lượng trứng cho một ổ phụ thuộc vào giống: gà Ri 15 – 18 quả; gà Hồ, gà Đông Tảo 13 – 15 quả; gà tây 15 – 20 quả; ngỗng 10 – 12 quả (trứng của con mẹ đẻ ra). Nếu dùng gà tây khả năng ấp được 25 – 30 trứng gà hoặc 15 – 20 trứng vịt, 12 – 15 trứng ngỗng.

Trứng ấp được 6 – 7 ngày khả năng đem soi qua bóng đèn dầu hoặc đèn điện để loại những trứng sáng (không phôi), trứng chết phôi. Sau khi loại trứng, nên dồn trứng lại để đủ cho một vài con ấp. Nếu còn thừa ra, chăm sóc cho chóng lại sức để đẻ tiếp lứa sau.

Chăm sóc con ấp và ổ ấp

nhớ đừng nên thay đổi ngay vị trí ổ ấp, vì con ấp thường quen ổ áp cũ. Nếu di chuyển ổ ấp phải tiến hành vào ban đêm, đặt ổ nhẹ nhàng, tránh xáo trộn nhiều.

mỗi ngày con ấp thường chỉ rời ổ 1 – 2 lần để kiếm thức ăn và uống nước và thải phân, vì thế nếu thấy gà xuống ổ phải cho ăn riêng để gà ăn được nhiều, mau chóng lên ổ. Đối với những con say ấp, nhất là gà tây thường không chịu rời ổ để ăn uống và thải phân, vì thế phải bắt thả ra sân vườn cho thải phân, ăn uống mỗi ngày 1 – 2 lần. Chú ý cho ăn lượng và chất đầy đủ, đặc biệt cho ăn thêm rau củ quả(xanh càng tốt) non, nhất là gà tây và ngỗng. Nhặt phân ở ổ ấp, nếu ổ ấp bẩn phải thay chất lót ổ.

Sau khi gia cầm nở hết, bắt mẹ và con ra khỏi ổ. Nhốt riêng và vệ sinh ổ ấp – đốt bỏ chất lót ổ, ngâm thúng, rổ, rửa sạch, phơi khô để dùng làm ổ cho đợt sau.

Những gia cầm dùng để ấp (gà, gà tây) sau khi ấp xong (trứng nở) khả năng dùng để ấp tiếp mẻ khác nếu chúng khoẻ mạnh. Những con dùng chuyên để ấp này phải được chăm sóc tốt – ăn uống đầy đủ. Con ấp có khoẻ, béo mới say ấp và khả năng tạo nhiều nhiệt cung cấp cho trứng ấp.